معرفی ابزار دقیق
ابزار دقیق به تجهیزاتی گفته می‌شود که با کمترین خطا به دنبال اندازه‌گیری دقیق کمیت‌های موردنظر در کارخانه یا سایت را اندازه گیری می‌کنند. این واژه یک اصطلاح کلی برای ابزارهای اندازه‌گیری میباشد که برای نشان دادن، اندازه‌گیری و ثبت مقادیر فیزیکی استفاده می‌گردند. این دستگاه را همچنین می‌توان بر اساس عاملی که قرار است عملیاتی بر روی آن انجام دهد دسته‌بندی کرد، برای مثال بخش‌های ابزار دقیق مربوط به دما نظیر کنترلر دما، ترانسمیتر دما و ترمومتر یا نمایشگر دما، ابزار اندازه‌گیری و کنترل دقیق فشار، فلومتر یا سنجش جریان سیالات و انتقال مقادیر جریان یا کنترل آن، ابزار سطح سنجی یا اندازه‌گیری سطح مواد درون مخازن و کنترل دقیق آن‌ها و ابزار سرعت سنجی، ابزار رطوبت سنجی و … با توجه به پیشرفت صنعت و انجام پروژه‌های متفاوت در این راه و به ثمر رسیدن درست این پروژه‌ها بدون استفاده از ابزارهای دقیق امکان‌پذیر نیست چرا که این تجهیزات به بهبود صنعت کمک شایانی می‌کند. مشخصات دستگاه‌های اندازه گیری برای انتخاب سیستم اندازه گیری باید به مشخصات سیستم مورد نظر توجه کرد که یک دستگاه دارای دو نوع مشخصات استاتیکی و دینامیکی است. مشخصات استاتیکی معیاری هستند برای اندازه گرفتن کمیت در زمانی که مقدار آن ثابت است یا با سرعت کم تغییر می‌کنند. این نوع مشخصات در واقع رابطه بین کمیت فیزیکی و ورودی و خروجی الکتریکی در حالت پایدار و ورودی ثابت هستند. در این نوع مشخصات کمیت مورداندازه‌گیری تغییرات وسیعی دارد. مشخصات استاتیکی یک دستگاه اندازه گیری به شرح زیر است:
- صحت یا درستی
- دقت
- تکرارپذیری
- خطی بودن
- خطای مجاز
- محدوده اندازه گیری
- حساسیت
- هیسترزیس
خطاهای یک دستگاه ابزار دقیق
1- خطای کاربرد
این خطا می‌تواند ناشی از تغییر حالت دستگاه رخ دهد. مثلاً گرم شدن ترمومتر در اثر تماس با مواد، فشار کولیس بر روی جسم و یا افت ولتاژ در اثر اتصال ولت‌متر.
2- خطای شخصی
این خطا ممکن است ناشی از خطاهای انسانی مثل استفاده نادرست از دستگاه رخ دهد مانند نگاه کج به عقربه، قرار دادن اشتباه کولیس روی کار
3- خطای محیطی
تأثیر عوامل محیطی مانند رطوبت، فشار، حرارت و… می‌تواند منجر به خطا روی دستگاه شود لذا باید در شرایط استاندارد با دستگاه کار کرد.
4- خطای دینامیک
این خطا در سیگنال‌های متغیر با زمان اتفاق می‌افتد که می‌تواند ناشی از پاسخ نادرست از یک مبدل است مثل خطای ناشی از سرعت عکس‌العمل نامناسب یا ناپایداری شرایط و یا خطای حالت دائمی
اجزای یک سیستم اندازه گیری
سنسور
این بخش وظیفه تبدیل یک کمیت فیزیکی به یک سیگنال الکتریکی را در تجهیزات الکترونیکی یا تبدیل کمیت فیزیکی به یک سیگنال نیوماتیکی در تجهیزات نیوماتیکی را انجام می‌دهد. دستگاه‌های اندازه‌گیری دارای سنسور یا حس کننده‌های متفاوتی می‌باشند که کمیت‌هایی مانند دما، فشار، دبی و غیره را می‌سنجند. این سانسورها برحسب نوع عملکرد، دارای خروجی‌های متفاوتی از قبیل تغییر مقاومت الکتریکی، تغییر ظرفیت خازن، تغییر جریان الکتریکی و غیره هستند.
تقویت‌کننده
این قسمت با ایجاد یکسری تغییرات مثل تقویت کردن، فیلتر کردن سیگنال ورودی را به شکل مناسبی تبدیل می‌نماید.
نمایشگر
این بخش به ثبت، نمایش و یا کنترل متغیر اندازه گیری می‌پردازد.
موارد کاربرد ابزار دقیق در صنایع مختلف
حال که به بررسی اجزای دقیق ابزار دقیق پرداختیم، در این قسمت موارد کاربرد این قطعه صنعتی را به شما معرفی می‌کنیم.
ابزاردقیق در صنایع مختلفی برای اندازه گیری مورداستفاده قرا می‌گیرد. استفاده از این محصول صنعتی از صنعت نفت، پتروشیمی، صنایع غذایی ، صنعت پزشکی، سنت گیاهان دارویی، شیمیایی، سرامیک و آجر مورداستفاده قرار می‌گیرد. علم و یا تخصصی که از زیرمجموعه‌های علم کنترل و برق بوده و به بررسی و اندازه‌گیری پارامترهایی همچون دما، فشار، فلو، سطح سیالات، مقادیر PH و غلظت گازها می‌پردازد مسلماً در هر صنعتی کاربردی است.
